Drewno jest mocne i trwałe, ale nie jest niepokonane. Ponieważ jest materiałem naturalnym, podlega siłom natury. Istnieją dwa największe zagrożenia dla piękna i długowieczności bali – są nimi wilgoć i światło słoneczne. Chociaż te dwie potężne siły same w sobie nie spowodują znacznego pogorszenia powierzchni Twojego domu, to mogą stworzyć warunki, które są idealne dla rozwoju pleśni i grzybów. Te mają już znaczne możliwości destrukcyjne. Zignorowanie potrzeby zabezpieczenia domu z bali może narazić Cię na spore koszty w przyszłości. Jak wygląda konserwacja drewna w domu z bali? Zabezpieczenie drewna w domu z bali – od czego zacząć?
Jak chronić drewno?
Ochrona domu z bali jest dość prosta. Co najważniejsze, od samego początku masz możliwość utworzenia “programu konserwacji profilaktycznej” dla nowego domu z bali. Na budowie zobaczysz bale w swojej najlepszej formie. Aby utrzymać je w tym stanie, musisz zapewnić im dogodne warunki i dbać o ich gładkość oraz suchość.
Niektórzy uważają, że używanie pewnych gatunków drewna, o których wiadomo, że mają naturalną odporność na próchnicę, zwolni ich z dużej części pracy związanych z konserwacją domu z bali. Jednak to, co jest charakterystyczne dla żywego drzewa, niekoniecznie musi odpowiadać właściwościom ściętym i wysuszonym balom. Co więcej, nowoczesne środki konserwujące neutralizują większość wad i zalet każdego gatunku drewna. Stąd patrzenie przez pryzmat właściwości nie ma zastosowania w praktyce.
Uważaj na grzyby i owady
Osłabione drewno jest wrażliwe na grzyby, które żywią się cukrami i skrobiami w ścianach domu z bali. Pozostawione bez kontroli ostatecznie zniszczą drewno. Mniejszym zagrożeniem niż grzyby są owady. Dwa rodzaje stanowią największe niebezpieczeństwo: termity i chrząszcze. Na szczęście możesz łatwo chronić swój dom przed tymi szkodnikami, dzięki zastosowaniu specjalistycznych środków.
Produkty zabezpieczające
Wysokiej jakości, oddychające wykończenia drewna zapobiegają przedostawaniu się dodatkowej wilgoci do drewna, a wilgoć w jego wnętrzu wyparowuje. Stosuj tylko produkty, które są przeznaczone na elewacje drewniane a nie np. tylko do ławek i płotów!. Uniwersalny środek konserwujący nie jest wystarczający. Jeśli masz wątpliwości co do konkretnych produktów, skontaktuj się z producentem domu z bali. On lub jego klienci zazwyczaj dobrze podpowiedzą, który środek będzie najlepszy.
Niebawem przygotuję także artykuł z konkretnymi produktami stosowanymi na domach z bali. Pamiętaj, że wykonawca zazwyczaj zabezpiecza drewno na etapie produkcji. Upewnij się jaki to środek, i czy nie wejdzie w niepożądaną reakcję, z tym stosowanym do zabezpieczenia przed grzybami.
Uszczelnianie domów z bali
Trwałość bali można zwiększyć poprzez wypełnienie jej szczelin i ograniczenie wpływu czynników zewnętrznych. Ma to niebagatelne znaczenie, gdyż może zapobiec przewiewom i przeciekom na połączeniach pomiędzy balami, w narożnikach oraz przy belkach stropowych i otworach okiennych i drzwiowych.
W tym celu warto użyć kitu Woodchink, dzięki któremu możesz znacznie zredukować koszty ogrzewania oraz ochronić bale przed mrozem, wilgocią, promieniowaniem słonecznym, owadami i pasożytami. Dobry produkt jest odporny na temperatury od -25 do +80 stopni Celsjusza!
Uszczelnianie oszczędza energię, minimalizuje problemy związane z ewentualnym niszczeniem drewna i przede wszystkim wydłuża żywotność domu. Znam wiele realizacji, które dzięki uszczelnieniu pozostały trwałe i elastyczne, co testowano również laboratoryjnie.
Odpowiedni plan konserwacji
Domy z bali podlegają różnym warunkom, które decydują o długowieczności takiej konstrukcji. Jedynym sposobem zapewnienia stałej ochrony jest wdrożenie systematycznego, regularnego programu konserwacji. Powinien zacząć się jeszcze przed zakupem bali. Istnieje kilka prostych kroków, które możesz podjąć, aby zabezpieczyć swój dom od samego początku i znacznie zmniejszyć koszty związane z konserwacją ścian.
Przede wszystkim już podczas projektowania domu zwróć uwagę na poziom wilgotności i nasłonecznienia w danej okolicy. Dzięki temu będziesz wiedział, które ze ścian będą wymagać większej uwagi, a którym wystarczy jedynie regularna kontrola. Dobry projekt sprawdzi się przez całe życie, a Twoje praktyczne cele nie będą kolidować z wyglądem domu.
Ochrona bali na budowie
Kiedy plan jest dobrze przemyślany, to czas zabrać się za budowę. Kiedy tylko na placu pojawią się bale, dbaj o to, aby nie dotykały one bezpośrednio podłoża. Drewno, które wchodzi w kontakt z wilgotną ziemią, szybko ulega niszczeniu. Rozpryskiwane błoto utrzyma wilgoć wystarczająco długo, aby przeniknąć przez osłabioną ochronę ściętego drzewa. Pojawić się może czarny nalot (sinizna) ciężki do usunięcia.
Dodatkowo pomocne może być rozłożenie odpowiednio wytrzymałej folii na gruncie przed ułożeniem “sterty” drewna. Zredukuje to poziom wilgoci, która mogła by parować z gruntu zwłaszcza po obfitych deszczach. Pomocne będzie także przykrywanie drewna folią z góry (tylko na czas opadów).
Elementy wyposażenia domu chroniące drewno
Musisz również utrzymać deszcz, śnieg i światło słoneczne z dala od ścian zarówno podczas budowy, jak w trakcie użytkowania domu. Ganki chronią przed ulewnym deszczem i słońcem, a także zwiększą urok Twojego domu z bali. Rynny pomagają odprowadzać wodę z dachu i są naprawdę istotnym elementem chroniącym zewnętrzną stronę domu. Upewnij się, że zraszacze trawnika nie docierają do ścian z bali.
Zwróć również uwagę na projekt ogrodu. Staraj się umieścić rośliny tak, by nie dotykały one ścian, w przeciwnym razie mogą uwięzić wodę w drewnie. Chociaż możesz preferować zacienienie domu drzewami lub krzewami, to jednak nie sadź ich zbyt gęsto i blisko domu – promienie słoneczne, choć mogą negatywnie wpływać na strukturę drewna, to są jednak potrzebne w procesie utrzymywania właściwego poziomu wilgoci drewna.
Sprawdź zabezpieczenia drewna u źródła
Kiedy już masz projekt, który pomoże utrzymać siły natury na dystans, upewnij się, że producent bali podejmuje odpowiednie kroki, aby chronić bale przed pleśnią i grzybami. Dobrze jest podejrzeć:
- Skąd pochodzi drewno?;
- Jak składowane jest drewno?;
- Jakich środków używa producent domu do zabezpieczenia drewna?.
Zabezpieczenie mechaniczne
Do procesów zabezpieczających powinna należeć odpowiednia obróbka mechaniczna, w tym heblowanie (w rezultacie gładkie drewno wolne od drzazg), czy ciosanie wymagających tego bali. Bale muszą być dostarczone na plac Twojej budowy w idealnym stanie. Nie zrażaj się tym, że bale będą trochę brudne – wystarczą najprostsze środki czyszczące, aby pozbyć się tych plam. Bale powinny być prawidłowo ułożone oraz zakryte (głównie podczas obfitych deszczy), aby utrzymać je z dala od ziemi a tym samym wilgoci. Nie mogą być jednak poustawiane zbyt ciasno, ponieważ drewno musi oddychać.
Zabezpieczenie chemiczne
Już na etapie zamawiania mogą być one zanurzone, spryskane lub poddane obróbce ciśnieniowej środkiem konserwującym. Zwykle są to produkty na bazie borowodorów. Wodorozcieńczalne boranowe środki konserwujące są skuteczne przeciwko termitom, chrząszczom, mrówkom, grzybom i pleśni, które chętnie zamieszkują w ciętym drewnie.
Konserwanty te są łatwe w stosowaniu, bezwonne i nie powodują korozji. Celem jest wytworzenie stężenia roztworu boranu pod powierzchnią drewna, które jest śmiertelne dla owadów żywiących się drewnem, poprzez zakłócenie procesu trawienia i zapewnia ochronę przed grzybami powodującymi gnicie drewna. Poza tym, że są stosowane w kilku różnych formach przed postawieniem ścian, produkty boranowe nadają się także do ochrony po wybudowaniu domu.
Ochrona przed wilgocią i UV
Najsilniejsze drewno pozostawione bez ochrony ulegnie siłom natury wcześniej, niż najsłabsze chronione drewno. Słońce rozbija ligninę w balach, a ta odpowiedzialna jest za utrzymanie spójności włókien drewna. Po rozbiciu ligniny woda może zmyć luźne włókna drzewne.
Niezależnie od tego, czy bale zostaną dostarczone po obróbce wstępnej, czy też nie, po ułożeniu ścian, drewno z zewnątrz powinno być zabezpieczone barwnikiem, aby zapobiec wchłanianiu wilgoci. Im więcej pigmentu znajduje się w zastosowanym środku, tym większa będzie ochrona przed promieniami UV, które mogą powodować zmianę koloru Twoich ścian z bali. Im jaśniejszy kolor tym zazwyczaj krótsza ochrona drewna.
Bieżąca ochrona
Nie zakładaj, że początkowa ochrona potrwa całe życie. W zależności od ekspozycji domu na żywioły, może on wymagać ponownego zabezpieczenia w dowolnym miejscu od trzech do siedmiu lat. Najlepszym sposobem śledzenia ochrony jest regularna inspekcja. Przynajmniej każdej wiosny dokładnie przyjrzyj się ścianom. Jednak to pierwsze dwa lata są prawdopodobnie najważniejsze. Jest to bowiem moment, w którym występuje największy ruch bali, a dom ostatecznie osiada.
Obkurczające się bale mogą tworzyć “pułapki” dla wilgoci w poziomych szczelinach, zachodzących na siebie narożnikach i połączeniach wokół okien i drzwi, jeśli nie były one ówcześnie odpowiednio uszczelnione. Sprawdź wszystkie ściany, a nie tylko jedną, dwie lub trzy i zrób to naprawdę skrupulatnie. Narożnik w południowo-zachodniej części domu jest zwykle pierwszym miejscem, w którym ochrona słabnie. Miejsce to jest narażone na największą ilość promieni słonecznych, więc to tu najlepiej rozpocząć sprawdzanie.
Zwróć szczególną uwagę na odsłonięte końce bali, zwłaszcza jeśli Twój dach nie posiada wcześniej wspomnianego ganku. To właśnie te elementy biorą na siebie cały ciężar zmieniającej się pogody. Szukaj pęknięć, szczególnie tych skierowanych ku górze. Wady pojawiają się wtedy, gdy zewnętrzna warstwa bali wysycha szybciej niż rdzeń.
Malowanie bali
Szczeliny te są powszechne i nie powinny stanowić większego problemu, jednak powinny być pokryte środkiem impregnującym (zabezpieczającym), aby wyeliminować wnikanie wody w głąb drewna, gdzie mogą powstać poważniejsze szkody.
Pamiętaj o tym, aby nie zalewać wszystkich luk do oporu – to nie ma sensu. Jakakolwiek wilgoć, która zostanie złapana za dziurą w uszczelnieniu lub pęknięciu, może nie wyparować tak szybko. To może spowodować, że drewno będzie podatne na uszkodzenia.
Nigdy nie jest dobrym pomysłem malowanie bali środkami tworzącymi zamknięte powłoki, takich jak lakier, które mogą zatrzymywać wilgoć wewnątrz bali. Powłoki te pękają, gdy bale się rozszerzają i kurczą. Każda woda, która dostanie się do tych pęknięć, może rozpocząć powolny proces rozkładu.
Istnieje wiele bezpiecznych barwników, które mogą zmienić kolor Twoich ścian z bali. Niektórzy ludzie lubią pozostawić drewno naturalne, inni wolą ciemniejsze lub jaśniejsze. Czyste (bezbarwne) wykończenie może wydawać się dobrym pomysłem, ale im więcej pigmentu tym lepsza ochrona drewna.
Naprawa istniejących problemów
Kiedy zauważysz niepokojące zmiany na zewnętrznej powierzchni domu, będziesz musiał ocenić, czy konieczna jest korekta lub czy nadszedł czas, aby na nowo zabezpieczyć cały dom. Spróbuj delikatnie spryskać podejrzane części ścian domu wężem ogrodowym. Jeśli woda nadal spływa po większej części powierzchni bali, to twoja ochrona jest dobra. Jeśli widać, że drewno zamaka, wymagana będzie interwencja.
Wszędzie tam, gdzie woda skrapla się i wsiąka w drewno, musisz szybko zastosować środki zabezpieczające. Czyszczenie bali i ponowna aplikacja impregnatów jest czynnością, z jaką możesz sobie poradzić bez pomocy fachowców. Powierzchnia nie może być tłusta i zakurzona. W większości przypadków wystarczy tylko miotła i sprężone powietrze to wydmuchania kurzu.
Stare domy z bali
Jeśli kupujesz nowy dom z bali, rozpoczniesz własny “program konserwacji”. W przypadku zakupu używanego domu warto zrobić solidną inspekcję i sprawdzić, czy poprzedni właściciel był odpowiedni skrupulatny w tej kwestii. Nie miej jednak nierealistycznych oczekiwań. Żaden bal nie zachowa swojego pierwotnego odcienia. To jedna z najbardziej charakterystycznych cech tego naturalnego materiału – ciemnieje z upływem czasu.
Chociaż przywrócenie pierwotnego piękna starym domom z bali, po wielu latach użytkowania, jest bardzo trudne, to jednak możesz tego dokonać. Uzyskanie jasnego drewna wiąże się tylko i wyłącznie koniecznością usunięcia wierzchniej, zsarzałej powłoki. W ruch powinien pójść odpowiedni sprzęt do szlifowania czy heblowania.
Najczęściej jednak miłośnicy starych domów z bali widzą ogrom piękna i znak czasu jaki odbił się na szarych “niedoskonałych” ścianach. Wówczas, jeśli bale nie są zainfekowane insektami wystarczy odpowiedni środek konserwujący, skutkujący tym, że bale nie będą absorbowały wilgoci z otoczenia.
W przypadku wykrycia insektów tu może być potrzebna pomoc specjalisty w celu starannej diagnozy i przedsięwzięcia odpowiednich działań.
Czujność (tylko raz w roku) i staranność mogą sprawić, że pogoda nie zakłóci naturalnej żywotności domu z bali. W ten sposób nie będziesz musiał się martwić o to, że za kilkanaście lat czeka Cię gruntowna renowacja zewnętrznych części ścian, a Twój dom z powodzeniem będzie mógł być solidnym schronieniem dla przyszłych pokoleń.
Źródła:
http://budujzdrewna.pl/forum/viewtopic.php?t=2293
