Obszerny i bardzo wartościowy wywiad, z doświadczonym kierownikiem budowy.
Wywiad podzielony jest na dwie części, drugą znajdziesz w podpowiedzi na koniec filmu lub w poniższym linku.
NAGRANIE Z DRUGIEJ CZĘŚCI WYWIADU
W obu częściach rozmawiamy między innymi o tym:
👉 Ile Kosztuje nadzór kierownika nad budową domu?,
👉 Za co odpowiada?
👉 Na jakich etapach budowy powinien ją nadzorować?
👉 Jak wybrać dobrego kierownika budowy?
👉 Dodatkowo poruszamy istotne kwestie dotyczące domów z bali!
👉 I wiele innych istotnych tematów!
Pod filmem znajdziesz tą część wywiadu w formie tekstu!
Masz jakieś pytania do omawianego tematu? Nie zapomnij zostawić komentarz!
Nagranie w formie tekstu, część 1:
00:21 Zaczynamy i przedstawiamy się.
Cześć Balowicze!
Dzisiaj będziemy rozmawiać o domach z bali i instytucji kierownika budowy. Moim rozmówcą jest bardzo doświadczony kierownik budowy, pasjonat drewna, Pan Ryszard Lewandowski.
00:41 Kim jest mój gość, Pan Ryszard Lewandowski?
Sławek: Panie Ryszardzie, skąd się wzięło u Pana zamiłowanie do drewna i jakie ma Pan doświadczenie w kierowaniu budową?
01:19
Ryszard L.:
Już jako piętnastolatek miałem przygodę przy budowie domu jednorodzinnego w Limanowej. Mój dziadek, cieśla, nauczył mnie obróbki drewna i wszystkich połączeń ciesielskich. Było to drewno ciosane toporem mostkowym, siekierką, strzelanie sznurem linii prostych, wszystkie prace niezbędne do wykonania drewnianego dachu ręcznie.
Z zawodu jestem mechanikiem chłodnictwa (naprawa lodówek, szaf chłodniczych). Później wybrałem kierunek budownictwa rolniczego, gdzie miałem zajęcia z nieżyjącym już doc. dr. hab. inż. arch. Czesławem Wajdzik. Był on przedwojennym inżynierem, pasjonatem konstrukcji drewnianych. Tam pogłębiłem swoją wiedzę z zakresu budownictwa drewnianego, wszystkich technologii związanych z drewnem, jego wilgotności i innych parametrów które powinno spełniać drewno.
Tak zacząłem pracować w zawodzie. Uczyłem się od przedwojennych mistrzów ciesielskich, murarskich i zbrojarskich. Ci ludzie nauczyli mnie szacunku do zawodu, rzetelności wykonywania pracy, pomimo czasów, nazwałbym to „bylejakości”. Rzetelność i honor przedwojennego rzemieślnika, nieknocenia swojej pracy, nauczyły mnie szacunku do tego co robię.
Później miałem swoją własną firmę budowlaną, w której uczyłem pracowników, że to co uważali za niemożliwe do zrobienia było wykonalne.
04:37 Jakie cechy i umiejętności są kluczowe w zawodzie kierownika budowy?
Sławek: Poznaliśmy się na jednej z budów. Zauważyłem, że jest Pan bardzo wnikliwy i staranny w wykonywanej pracy. Myślę, że jest to bardzo kluczowe w zawodzie kierownika budowy. Czy da się tego nauczyć?
Ryszard L.:Kierownik budowy musi mieć oczy naokoło głowy, dbać o BHP, sprawdzać np. trzeźwość pracowników. Niestety często zdarza się, że pracownicy są albo po spożyciu alkoholu, albo na tzw. kacu. Przeoczenie takiego faktu może skutkować wypadkiem na budowie. Taki pracownik nie może przystąpić do pracy. Kierownik budowy musi przewidywać różne sytuacje zawsze do przodu, w czym pomaga doświadczenie. Trzeba być często bezwzględnym, szczególnie przy przestrzeganiu przepisów bhp.
06:50 Doradztwo przy budowie domów z bali.
Ci inwestorzy, których budowę domów z bali drewnianych nadzorowałem w każdej chwili, gdy dzwonię do nich czy mogę potencjalnego inwestora zawieźć do nich, aby porozmawiali, zgadzają się na to. Najlepiej o domu, o tym jak on się zachowuje, jak pracują okna ( osiadają o 3 do 5 cm ) opowie ktoś, kto już w takim domu mieszka. Taka rozmowa jest bardzo ważna dla przyszłego inwestora.
07:53
Sławek: Spotkałem inwestorów, którzy chcą nie tylko wymieniać się doświadczeniem, ale także chcą doradzać. Domy różnią się pod wieloma aspektami, także technologią wykonania. Aby dobrze doradzać należy mieć doświadczenie?
Ryszard L.: Tak, jak najbardziej. Bardzo często kontaktuję inwestora z użytkownikiem domu, aby mogli porozmawiać o tym jak zachowuje się dom. Tzw. świadomy inwestor ( jest to określenie jednego z moich kolegów, inżyniera od torów i budownictwa mostowego ), dzwoni w trakcie realizacji i zaczyna dociekliwie zadawać pytania na temat różnych materiałów i technologii wykonania.
Bardzo często inwestorzy w trakcie realizacji, mimo że jest już zrobiony projekt przez architekta, dobrane materiały, chcą coś zmieniać. np. materiały izolacyjne, wodoodporne, czy zwiększyć grubość ocieplenia ścian fundamentowych itp. Bardzo często zmiany takie są albo niemożliwe, albo bardzo kosztowne, dlatego bardzo ważne jest, aby na etapie projektowania domu przeanalizować potrzeby i upodobania wszystkich użytkowników domu. Te obecne i te mogące się pojawić w przyszłości.
W moim odczuciu, a zajmuję się także zawodowo zarządzaniem nieruchomościami, taki dom, czy obiekt, należy traktować również jako potencjalny obiekt do obrotu na rynku nieruchomości, jako inwestycję. Projektujemy i budujemy dla siebie, ale musimy wziąć to pod uwagę różne scenariusze na przyszłość, aby uniknąć późniejszych problemów. Warto dopytać jaką wartość będzie miał nasz przyszły dom na rynku i na ile będzie możliwa jego sprzedaż.
13:00 Wycena realizacji budowy.
Sławek: Nie zawsze projektant chce doradzić inwestorowi jaki jest koszt budowy projektowanego domu, zwłaszcza domów z bali, ponieważ tutaj przekrój cenowy może być bardzo różny, bal balowi nierówny i są różne technologie budowy. Ja zawsze radzę żeby wycenić ten projekt wstępnie u kogoś, na bazie wizualizacji, bryły domu, jakiegoś przykładu z internetu. Jeśli już robimy projekt indywidualny, należy na bieżąco uwzględniać koszt budowy. Dzięki temu unikamy drastycznych zmian w projekcie już na etapie budowy. Zdarza się bowiem, że projekt marzeń jest dla inwestora niemożliwy do zrealizowania ze względów finansowych. Zmuszony jest on wtedy do zmiany np. technologi z drewnianej na murowaną lub całkowitej zmiany projektu.
Ryszard L.:
W wycenie projektu pomagają specjalne cenniki typu Sekocenbud. Określone tam stawki zakładają średni standard wyposażenia domu. Czym droższe wyposażenie, typu złote klamki, tym cena za metr kwadratowy rośnie.
Na etapie projektu należy wziąć pod uwagę zarówno koszt użytkowania domu np. ogrzewanie, sprzątanie, czy mycie okien, jak i upływ czasu i zmianę ilości użytkowników domu.
16:18 Na co zwrócić uwagę przy analizie kosztów?
Sławek:
Budowa domu często powodowana jest marzeniem o przestrzeni, czego wynikiem jest za duży rozmach do faktycznie realnych potrzeb, które inwestorzy odkrywają już po zamieszkaniu. Zamiast wybudować średnio, tak optymalnie 100- 150 m2 na cztery osoby, to się buduje czasem 200 i więcej. Tą przestrzeń trzeba później utrzymać.
Ryszard L.:
Wszystko zależy od zasobności kieszeni inwestora. Sprzątanie 300 m2 nie jest problemem, gdy zleca się to firmie zewnętrznej lub zatrudnia odpowiednią osobę. Przy analizowaniu kosztów ogrzewania, w wypadku domów drewnianych należy zwracać uwagę na aspekt współczynnika przewodności cieplnej przez ścianę. W tej chwili obligatoryjne są audyty energetyczne nowo budowanych budynków.
Sam jestem użytkownikiem adaptacji strychu, w którego dachu dałem ocieplenie 20 cm wełny mineralnej, przy czym w 1994 roku norma była 15 cm.
Zawsze twierdziłem, że lepiej wydać więcej pieniędzy na etapie realizacji inwestycji na ocieplenie i zastosowanie odpowiednich materiałów izolacyjnych , żeby później w trakcie eksploatacji ponosić dużo mniejsze koszty. Równocześnie jestem zwolennikiem rekuperacji, mądrej rekuperacji ciepła. Wariantów pomp ciepła jest sporo: pompy cieplne gruntowe i z odwiertami pionowymi, pompy z odwiertami poziomymi (odwierty geologiczne, pozwolenia geologiczne).
Warto zaznaczyć, że polskie przepisy stanowią, że do 36 m nie trzeba mieć pozwolenia, poniżej tej granicy należy już spełnić szereg wymogów i uzyskać odpowiednie zezwolenia.
Jestem zwolennikiem ekologicznych rozwiązań, za fotowoltaiką, za poszanowaniem energii. Można zastosować zarówno runo owcze do ocieplania, jak i wełnę drzewną (do czego przekonał mnie ostatnio jeden z inwestorów budujących dom z bali) Zawsze będę postulował o zapewnienie odpowiedniej izolacyjności budynku, aby zmniejszyć koszty użytkowania.
22:13 Jakość elementów stałych budynku.
Sławek: Warto dbać o jakość materiałów używanych na etapie budowy, szczególnie, gdy mówimy o bryle, o poszyciu dachowym, o oknach, o fundamentach, o rzeczach do których się mnie wraca za kilka lat. Wyposażenie możemy łatwo wymienić, jednak do rzeczy stałych już się nie wraca.
Ryszard L.: Każdy etap czy to robót konstrukcyjnych, czy robót zanikowych należy zrobić porządnie, bo to się po prostu opłaca. Jak się dobrze wykona izolację ścian fundamentowych to nie będziemy mieć wody w piwnicy. Uważam, że przy wszystkich anomaliach pogodowych z jakimi mamy teraz do czynienia, należy asekuracyjnie, niezależnie od podłoża na jakim stawiamy dom, zrobić drenaż opaskowy fundamentów. Może być on niewykorzystywany, gdy jednak nadejdzie rok z bardzo wysokimi opadami, wtedy docenimy nasze decyzje.
24:02 Dlaczego kierownik budowy jest potrzebny na budowie?
Sławek: Tych problemów jest cała masa, dlatego doświadczony kierownik budowy w połączeniu z wykonawcą analizują przede wszystkim sytuację danego inwestora i konkretnej inwestycji. Pewne rzeczy wychodzą ze względu na uwarunkowanie działki, samego projektu, czy chęci inwestycyjnych ze strony inwestora. Warto jest, moim zdaniem, aby kierownik budowy był starannie wdrożony starannie w budowę, aby wiedział dokładnie co inwestor planuje budować i realizować, z kim i w jakiej technologi. To jest kluczowe. Często mam wrażenie, że funkcję kierownika budowy traktuje się jako zbędny dodatkowy koszt. Niektórzy chcą aby przyjechał jak najmniejszą ilość razy na budowę, aby obciąć koszty. Tymczasem kierownik budowy może pomóc w wielu bardzo istotnych kwestiach, szczególnie w zmniejszeniu kosztów w przyszłości. Przede wszystkim jest na miejscu, widzi co się dzieje i jest w stanie na bieżąco reagować i podpowiadać.
Ryszard L.: Bardzo często zdarza się, że inwestor radzi się mnie w jakiś kwestiach. Odpowiadam zgodnie z prawdą jakie są wady i zalety każdego z możliwych rozwiązań. Inwestorowi pozostawiam decyzję, bo tylko on wie na jakie rozwiązanie może sobie pozwolić finansowo. Osobiście jestem przeciwnikiem dachu z blachy, ponieważ wystarczy grad, czy ostry deszcz, aby w domu słyszeć wielki hałas. Jednak rozumiem kiedy ktoś decyduje się na to rozwiązanie ze względów finansowych. Wtedy doradzam specjalne panele styropianowe, które trochę wytłumią hałas. Ważne, aby inwestor dokonując decyzji robił to z pełną świadomością.
Często inwestorzy wspierają się kredytami. Także z tego powodu analizowanie kosztów na etapie realizacji budowy jest tak ważne. Podstawowe prace muszą być wykonane prawidłowo, z dobrych materiałów. Dom budujemy na przynajmniej 30, 40 lat. Każdy błąd popełniony na etapie realizacji budowy wcześniej czy później wyjdzie.
28:31 Gdzie szukać wiedzy na tematy związane z budową?
Sławek: Często inwestor wprowadza zmiany na etapie realizacji budowy, które są wynikiem rozmów z rodziną, znajomymi, przeglądanymi projektami w internecie. Czy często obserwuje Pan sytuację kiedy inwestorzy próbują wprowadzać zmiany pod wpływem emocji, chwili?
Ryszard L.: Tak, bardzo często wykonawca prosi mnie o interwencję i wytłumaczenie inwestorowi, że nie można wprowadzać nagłych zmian w trakcie trwania budowy. Fora internetowe, na których są przeróżne opinie ludzi mających swój punkt widzenia na realizację budowy też często są powodem takich zmian. Praw fizyki nie zmienimy i nie wszystkie zmiany są możliwe do zrealizowania.
Sławek: Niektóre te komentarze są bardzo sprzeczne, skrajne i niedozaakceptowania, prawda?
Ryszard L.: Dokładnie, tak. To jest odrealnione. Klientom radzę, aby do tych wszystkich internetowych for podchodzili racjonalnie.
Sławek: Zwłaszcza, że to mogą być też różne firmy, które odpowiadają pod kątem swojej firmy, albo robią tzw. zły marketing innej firmie.
Ryszard L.: Dokładnie, niektóre firmy tak właśnie działają.
Moim zdaniem dobre są porady muratora. Jest tam sporo wartościowych informacji od doświadczonych fachowców i specjalistów.
Sławek: Sprawdzone miejsca trzeba polecać.
31:50
Ryszard L.: Pomimo, że jestem ponad czterdzieści lat budowlańcem nie znam wszystkich najnowszych technologii, czy materiałów. Z porad muratora też korzystam od czasu do czasu, aby się czegoś jeszcze dowiedzieć. Świat nie stoi w miejscu. Tak jak lekarz się dokształca, tak i ja.
Kierownik budowy na każdym etapie prac powinien być mądrym doradcą inwestora i człowiekiem, który jest w stanie podpowiedzieć inwestorowi w którym kierunku warto podążać. Czasami trzeba wytłumaczyć inwestorowi bardzo prostym, komunikatywnym językiem konsekwencje, ceny i wszystkie ważne dla niego aspekty po to, aby nie popełnił błędów.
33:59 Na jakich etapach budowy kierownik budowy powinien być obecny?
Sławek: Jak już jesteśmy przy takiej roli kierownika budowy. Według Pana wiedzy i doświadczenia za co kierownik budowy powinien być odpowiedzialny? Na jakich etapach powinien być obecny, szczególnie jeśli chodzi o domy z bali?
Ryszard L.: Co prawda wytyczenie budynku jest pracą geodety, ale kierownik budowy już na tym etapie powinien być obecny. Ostatnim moim inwestorom geodeta pomylił się o półtorej metra przy wytyczaniu wykopów fundamentowych.
Potem na etapie wykonywania fundamentów. Powinien sprawdzić jakość wykonanych wykopów, czy nigdzie nie wypływa woda, czy zbrojenie jest wykonane właściwie, zgodnie ze sztuką, jak zrobiony jest strop nad piwnicą. Generalnie przy tych wszystkich etapach konstrukcyjnych zapewniających bezpieczeństwo budowlane i wytrzymałościowe fundamentów, budynku i dachu. To wszystko musi być odebrane przez kierownika.
W przypadku domów z bali także na etapie przyjazdu całej konstrukcji budynku z bali. Najczęściej była ona montowana na sucho w wytwórni bądź tartaku. Należy zwrócić uwagę na sposób rozładunku elementów i ich ułożenie (czy nie są rzucone w błocie na hałdę, odizolowane od gruntu, przedzielone przekładkami itd.)
Sławek: Zawsze uczulam, aby taki aspekt zawrzeć w umowie z wykonawcą, gdyż to powinno być w ich roli. Wykonawca najlepiej wie jak takim materiałem się zaopiekować.
Ryszard L.: On także daje gwarancję później. Poza tym też bardzo istotną rzeczą jest właściwe zaizolowanie budynku. Zdarzyło mi się tak, że ekipa, która montowała budynek z bali, niestarannie dawała izolację między poszczególnymi balami i źle ją mocowała. Trzeba zwrócić uwagę no to, czy w wytwórni wszystkie otwory na instalacje elektryczne zostały odpowiednio zrobione. Bardzo często są niedrożne po złożeniu. Już na etapie montowania należ zwracać uwagę na wszystkie szczegóły.
39:04 Izolacja w domach z bali.
Sławek: Dodałbym, że problem zaczyna się już pomiędzy pierwszym balem a fundamentami. Zawsze zachęcam też, aby na tym łączeniu była izolacja przeciw-wilgotnościowa i termoizolacja, Jeśli to łączenie jest nie do końca skutecznie zabezpieczone, później będzie odczuwalne jako przewiewy po nogach. Izolacja każdego bala jest niezbędna. Ja, gdybym realizował swój dom z bali to przypilnowałbym, czy izolacja jest położona dokładnie po całej powierzchni. Nie tylko na warstwie poziomej. Izolacja, patrząc po obrysie każdej warstwy, musi być ciągła. Często zapomina się o narożnikach, gdzie mamy płaskie i pionową powierzchnię, która jest często pomijana. Wiem, że jest ciężkie dla wykonawców, ale możliwe.
40:35 Konsekwencje zmian projektu w trakcie jego realizacji.
Ryszard L.: Wracając do instalacji elektrycznej. Zdarza się bardzo często, że inwestor mówi o nowych obsadzeniach gniazdek elektrycznych. Takie zmiany należy ustalić odpowiednio wcześnie, najpóźniej w trakcie kładzenia drugiej, trzeciej belki, aby wykonawcy mieli możliwość wywiercenia odpowiednich otworów.
Sławek: Należy o tym pamiętać. Nie można winić wykonawcy za to, że jeśli dochodzą jakieś odwierty, których nie uzgodniono na etapie projektu, to zwiększa to koszty realizacji budowy. Mówimy przecież o balach grubych, które mają średnicę powyżej 25 cm, albo jeszcze więcej, co powoduje konieczność zwiezienia odpowiedniego sprzętu na plac budowy, a to z kolei wydłuża także czas realizacji. Przy takich zmianach należy się z tym liczyć. Owszem są możliwości, aby gniazdka elektryczne zamieścić przy listwach przypodłogowych. Oczywiście, to nie zawsze wygląda dobrze i niekoniecznie wszystkim inwestorom będzie pasować. Zatem warto wszelkie odwierty w balach dokładnie rozplanować wcześniej, aby mogły być wykonane na produkcji.
Ryszard L.: Dokładnie. Szczególnie na kinkiet np. na ścianie na zewnątrz, bądź wewnątrz. Inwestorzy, którzy chcą mieć dom z bali chcą je pokazać. Zdarzyło mi się też, że inwestor po trzech latach użytkowania stwierdził, że ma dosyć drewna w sypialni i obłożył to płytami gips-karton.
43:36 Czy domy z bali są dla każdego?
Sławek: To zależy jak się drewno czuje. Czasami widząc dom z bali zachwycamy się nim i chcemy taki mieć. Jednak gdy już w nim mieszka, wśród bardzo dużej ilość drewna, odczucia mogą się zmieniać. Trzeba pamiętać, że cały strop, ściany, także podłoga są drewniane. Warto zastanowić się czy mogę mieszkać w całym drewnianym domu, tak jakby w schronisku, czy jednak potrzebuję więcej oddechu. To pytanie jest tylko i wyłącznie do inwestora. Na ile on czuje drewno, na ile on się będzie z czuł swobodnie.
Ryszard L.: Czy nie będzie zmęczony wnętrzem góralskim.
Sławek: Tak, najczęściej kojarzy się taki dom z bali.
44:27 Czy domy z bali to tylko chaty góralskie?
Sławek: Szykuję filmik, który ma pokazać nowoczesną odsłonę domów z bali. W Polsce domy te kojarzą się ze stylem góralskim, zdobienia są różne, bale okrągłe. Jest wiele ciekawych nurtów, jak chociażby skandynawskie, gdzie drewno wystarczy często tylko przybielić, jakby zamaskować tą jego naturalną strukturę, nadać mu lekkości w odbiorze wizualnym. To samo można zastosować na stropach.
Ryszard L.: Tak robi się meble typu Vintage, które były pomalowane farbami olejnymi. Warstwa ta została zdjęta opalarką, a następnie drewno przybielono. Dzięki temu widać tylko piękne usłojenie.
Sławek: Oczywiście jest to tylko kwestią gustu inwestora.
Zapraszam na część drugą tego wywiadu: https://baleidetale.pl/2-wywiad-kierownik-budowy-cz-2-jak-wybrac-ile-kosztuje/